نویسنده: حسین چراغیان بختیاری

بشر از دیر باز به منظور امنیت و مبارزه با دشمنان خود نیازمند سلاح بوده است.
درنبردهای دوره ایران باستان از اسلحه هایی چون کمان،کمند، تبرزین، شمشیر و گرز استفاده می شد. از‌ میان همه ی این ابزارها چوب دستی و گرز بیشترین کاربرد را داشت که بعد از هزاران سال هنوز در دست ایلات و عشایر اصیل کم و بیش دیده می شود.... در جشن های نوروز باستان وعروسی های قوم کهن بختیاری بصورت نمادین تحت عنوان چوب بازی یکی به عنوان مهاجم و دیگری مدافع نمایش داده می شد.
حکیم ابوالقاسم فردوسی در داستان جنگ رستم و اشکبوس آورده است؛

به گرزگران دست برداشکبوس
زمین آهنین شد سپهر  آبنوش
بر   آهیخت  رهام  گرز  گران
غمین شد زپیکار دست سران

به گواه تاریخ در فرهنگ بختیاری گرز، شمشیر، کمان و تبرزین و در سده های اخیر تفنگ، که نقش برجسته ی آنها بر روی شیر های سنگی دیده می‌شود اهداف مطالبه گرایانه، جوانمردانه و میهن پرستی داشت و همواره برای عدالت،امنیت، خلق حماسه، تمامیت ارضی و اعطای آزادی بوده است،چنانکه در جنگهای میهنی ازجمله جنگ های نادری،فتح هندوستان، فتح قندهار،جنگ باروسها، جنگ های انقلاب مشروطه، فتح اصفهان، فتح تهران و بازگشایی مجلس شورای ملی و جنگ ایران و عراق رشادت های بسیاری از خود به جای گذاشته اند که هرکدام در جای خود قابل نقد، تقدیر و ستایش است.
از نگاه دیگر بطور کلی جنگ پایانی بر هرکشمکش نیست بلکه وضع را از آنچه هست خراب تر می کند.
اما مردمی که به اندیشیدن و دیالوگ معتقدند، روز به روز به سوی کمال و خوشبختی خواهند رفت، اگر دیگران اندیشه های بهتری داشته باشند باعث رشد اندیشه ی سایرین میشوند چرا که اندیشه ها یکدیگر را نابود نمی کنند بلکه بینش همدیگر را صیقل می دهند.
مردمی که بجای دیالوگ تنها به تفنگ معتقدند در نهایت یکدیگر را نابود خواهند کرد چرا که هستند کسانیکه سلاح های مرگبار و تفنگهای بهتر و قوی تری دارند و این تفنگ ها هستند که همدیگر را به نابودی می کشانند.!
استاد محمد بهمن‌‌ بیگی درباره دلبستکی الوار به تفنگ می نویسد:"کار مردان ایل با تفنگ به ویژه تفنگ پنج تیری بنام برنو به عشق و عاشقی کشیده شده بود. تفنگ خوش دست و موشکاف و دور بردی بود. ساخت یکی از شهرهای فرنگ (آلمان) بنام (برنو) بود. لُـرها این تفنگ را به نام آن شهر برنو می خواندند. برایش شعر می سرودند.. دختر زیبا را برنو می گفتند. یار بلند بالا را برنو می خواندند. معلوم نبود که زن و برنو کدام یک را بیشتر دوست داشتند. هر مردی در آرزوی دو برنو بود، برنویی بر دوش و برنویی در آغوش!" اما این گفته بهمن بیگی قیاس زیبایی و بی نظیر بودن برنو بود و قطعا عشق به تفنگ و کارکرد آن برای ایجاد امنیت و دفاع میهنی و مطالبه گری در جهت بیم و هراس دولت های مرکزی بود.!
متأسفانه درسالهای اخیر با جهت دادن مافیای قدرتمند تفنگ، رانت های فروش و قاچاق اسلحه و چشم و هم چشمی ها و تهیج جوانان و اشعاری از این دست:( بوم کُر کلاش به دست - کله خراو خدا مترس  و ......) بازار سوداگران مرگ را پر رونق کرده است که سبب برادر کشی ها و فجایع غیرقابل جبرانی شده که نمونه های آن فراوانند و بحث جداگانه ای را میطلبد.
برابر تحقیقات میدانی و به نقل از بزرگترها: دربختیاری رسم براین بود هرگاه مردی صاحب نام یا عزیزی که از اخلاق حسنه، دلاوری، شجاعت و مردم داری بهره ای داشت فوت میکرد‌ اقوام و وابستگان به احترام متوفی تاچهل روز تیراندازی نمی کردند و حتی درشرایط اضطراری هم جایز نمی دانستند و همه لول تفنگ ها را درخانه یا بروی کتل به نشانهء تآلم و تأثر به سمت پایین نگون فنگ میکردند و بر اسب، کتل و پارچه سیاه و تفنگ می بستند و دور مافه‌‌ که برای یادبود ساخته بودند می چرخاندند و زنان بزرگ سرودهای حزن انگیز می خواندند .بعداز گذشت چهل روز صاحبان عزا بنا به در خواست ریش سفیدان یاخود تیری شلیک میکردند یا به سایرین اعلام میکردند که تیر اندازی و هرگونه کار خیر ازنظر آنها بلا مانع است. لذا تیراندازی ونمایش سلاح در مراسمات شادی و عزا با پشتوانه صدها سند هیچگونه ریشه ای درفرهنگ اصیل بختیاری ندارد.

هر  که ره دار فنا من  ایلم
هیچ تفنگی نی قرمنی تا چلم

استفاده غیر معقول و احساسی از تفنگ شکاری و دیگر سلاح های خودکار در مراسمات و شلیک صدها گلوله هوایی که گاهی منجر به حوادث دردناکی می‌شود، به مثابه ی آتش زدن به سرمایه ها جهت خودنمایی و همچنین ترویج یک نوع پوچ گرایی و بدعت گذاری است که شوربختانه درسالهای اخیر در ایلات مختلف، عمومیت خارج ازعرف و منطق پیدا کرده و به یک رسم کاملأ غلط و متضاد با سنت های پیشین بختیاری تبدیل شده است.

ناگفته نماند که هم اکنون هم بسیاری به خاطر خطرات جانی و عدم مهارت افراد مسلح به شدت با این رسم نو ظهور و سراسر خسران مخالف اند و دیده شده گاهی به تیراندازان در مراسمات اعتراض میکنند.
پس برهمه ی انديشمندان،سران طوایف و قبایل، شوراها،انجمن های مردم نهاد، انجمن های صلح و سازش، شوراهای تأمین و اهالی فرهنگ و قلم استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری فرض است این رسم ناخواسته و معضل کنونی را به چالش بکشند و تا دیرنشده‌ است و خانواده‌های بیشتری در مرگ عزیزانشان سوگوار نشده‌اند تعداد اندکی از مردم و به ویژه جوانان را که برخی از آنان تحت تاثیر احساسات برانگیخته شده ی خود و تألمات روحی بر اثر حادثه ای و مرگ عزیزی یا به سبب شدت شوق و شادی تن به این اعمال می دهند بازدارند و همچنین جهت حفظ و حراست از این نماد هویتی راهکار هایی در حل و رفع این مشکل ارائه دهند تا دیگر شاهد حوادث ناگوار نباشیم. بقول شاعر؛

گذشته  روزگار   جنگ   برنو
قلم جاس گره تا کی کنی خو
قلم مِن جیومه تفنگ به حونه
تفنگ   ایل  ما   فرهنگ مونه

به امید آن روز که همه شادباشیم.....

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: